พัดลม ตั้งโต๊ะหมุนได้อย่างไร มีการทำงานอย่างไร

พัดลม ตั้งโต๊ะ เป็นพัดลมที่หลาย ๆ บ้านเลือกใช้ เพราะใช้งานง่าย สะดวก และประหยัดพลังงานกว่าพัดลมชนิดอื่น เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าที่กินไฟน้อยแต่ทำความเย็นได้หลายระดับ สามารถเคลื่อนย้ายไปใช้งานตามพื้นที่ต่าง ๆ ในบ้านและนอกบ้านได้ มีน้ำหนักไม่มาก เคลื่อนย้ายสะดวก แต่ทราบหรือไม่ว่าพัดลมแบบตั้งโต๊ะที่เราใช้กันนั้นหมุนได้อย่างไร มีหลักการอะไรซ่อนอยู่ และมีอุปกรณ์ที่สำคัญอะไรบ้าง

หลักการทำงานของพัดลม ตั้งโต๊ะ

พัดลมแบบตั้งโต๊ะ มีหลักการทำงานเหมือนกับพัดลมชนิดอื่น ๆ กล่าวคือเป็นการใช้กระแสไฟฟ้านำเข้าระบบ เมื่อกระแสไฟฟ้าไหลผ่านเข้ามอเตอร์พัดลมก็จะเริ่มทำงาน โดยมีอุปกรณ์และหลักการที่สำคัญดังนี้

อุปกรณ์

• สวิตช์ควบคุมการทำงาน
• มอเตอร์
• ขดลวดสตาร์ทและขดรัน
• คาปาซิเตอร์
• เทอร์โมฟิวส์
• เต้ารับ

การทำงานของพัดลม พัดลมจะเริ่มทำงานเมื่อเสียบปลั๊กเข้ากับเต้ารับหรือไฟบ้าน โดยกระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านสวิตช์และขดลวด จากนั้นเมื่อมีการกดสวิตช์กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านไปยังขดลวดสตาร์ทในแต่ละหมายเลขเพื่อเริ่มทำงาน และเชื่อมต่อไปยังคาปาซิเตอร์ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำคัญในการเลื่อนเฟสของกระแสไฟฟ้าและช่วยให้พัดลมหมุน ส่วนเทอร์โมฟิวส์ทำหน้าที่เชื่อมต่อกับขดลวดในการควบคุมกระแสไฟฟ้า เมื่อกระแสไฟฟ้าในขดลวดร้อนเกินไปเทอร์โมฟิวว์จะทำหน้าที่ตัดกระแสไฟฟ้าอัตโนมัติ เพื่อป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรและการระเบิด

หากพัดลมไม่หมุนควรทำอย่างไร

พัดลมไม่หมุน หมุนเบา หรือหมุนติด ๆ ขัด ๆ เกิดขึ้นจากสองสาเหตุใหญ่ ๆ คือ ขดลวดขาดและคาปาซิเตอร์เสื่อม ซึ่งสาเหตุที่พบได้บ่อย ๆ ก็คือคาปาซิเตอร์เสื่อม วิธีการตรวจสอบเมื่อพัดลมไม่หมุน ในขั้นตอนแรกควรตรวจสอบจากเพลาก่อนว่าหมุนติดขัดหรือไม่ เพราะการที่เพลาฝืดหรือขาดน้ำมันหล่อลื่นก็อาจทำให้พัดลมหมุนช้าหรือหมุนฝืดได้เช่นกัน โดยถอดตะแกรงพัดลมด้านหน้าออก จากนั้นให้ใช้มือหมุนที่แกนหมุนพัดลมตรงกลางว่าใบพัดหมุนได้ดตามแรงหมุนหรือไม่ หากหมุนได้ดีใบพัดจะหมุนต่อ 1 – 2 รอบก่อนหยุดหมุน แต่หากเพลาฝืดใบพัดจะหมุนทันทีเมื่อหยุดหมุน หากเป็นเช่นนี้ให้แก้ไขโดยการหยอดน้ำมันหล่อลื่นจะช่วยให้เพลาหมุนได้ดีขึ้น

แต่หากตรวจสอบแล้วว่าไม่ได้เกิดเพลาฝืด ควรตรวจสอบที่คาปาซิเตอร์หรือตัว C หรือที่หลายคนเรียกว่า Cap โดยการเปลี่ยนตัวคาปาซิเตอร์ ซึ่งก็สามารถเปลี่ยนเองได้ โดยให้ถอดคาปาซิเตอร์ตัวเดิมจากพัดลมออกก่อน ส่วนมากแล้วจะอยู่ที่ฐานพัดลมด้านล่าง แต่บางรุ่นจะอยู่ด้านบนที่หลังมอเตอร์ ให้ใช้ไขควงเปิดหและถอดออกมา จากนั้นให้หาคาปาซิเตอร์ที่มีค่าไมโครฟารัดและค่า VAC เท่าเดิมมาเปลี่ยนแทน เช่น หากพัดลมตัวเก่ามีค่า 1.5 ไมโครฟารัด ± 5% , 400 VAC คาปาซิเตอร์ตัวใหม่ที่นำมาเปลี่ยนก็จะต้องมีค่าเท่าเดิมด้วย หลายคนถามว่าถ้าอยากเลือกเป็นรุ่นที่มีค่าไมโครฟารัดมากกว่าเดิมมาใส่ได้ไหม คำตอบก็คือได้ แต่เป็นวิธีที่ไม่แนะนำ เพราะทำให้คาปาซิเตอร์ทำงานหนักขึ้นและมีโอกาสไหม้สูง ทางที่ดีควรเลือกคาปาซิเตอร์ที่มีค่าเท่าเดิมมาใส่จะดีกว่า ไม่จำเป็นต้องเป็นรุ่นเดิมเสมอไป ขอแค่มีค่าเท่าเดิมก็ใช้ได้แล้ว ส่วนในการตรวจสอบควรปิดพัดลมและถอดปลั๊กออกก่อนทุกครั้งเพื่อความปลอดภัย

พัดลมแบบตั้งโต๊ะ และพัดลมชนิดอื่นมีหลักการหมุนที่คล้ายกันและมีวิธีการซ่อมที่คล้ายกัน ขึ้นอยู่กับว่าสาเหตุที่เสียนั้นเกิดจากอะไร โดยคุณเองก็สามารถตรวจสอบและซ่อมพัดลมเองได้ เพราะคาปาซิเตอร์นั้นมีราคาไม่แพง ราคาเพียงแค่ยี่สิบกว่าบาทเท่านั้นเอง ซึ่งหากเทียบกับอายุการใช้งานที่ทำให้พัดลมหมุนได้แล้วถือว่าคุ้มค่ากับการซ่อม เพราะหากนำไปให้ร้านซ่อมจะต้องเสียค่าซ่อมหลายบาท หากบ้านใครมีพัดลมและอยากลองซ่อมด้วยตัวเองก็สามารถหาซื้อคาปาซิเตอร์มาติดบ้านไว้ซ่อมพัดลมกันได้ มีวิธีการซ่อมไม่ยุ่งยาก ใครก็สามารถทำได้ง่าย ๆ ที่บ้าน เพียงเท่านี้ก็ช่วยให้พัดลมที่บ้านของคุณหมุนและทำงานได้ตามปกติแล้ว